• Öğrenme güçlüğü zeka ya da motivasyon ile ilgili bir sorun değildir. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar tembel ya da aptal değildir. Aslında, çoğu herkes kadar akıllıdır. Sadece beyinleri farklı çalışır. Bu fark, bilgileri almayı ve işlemeyi etkiler. 
  • Öğrenme bozukluğu beynin anlama, işleme, saklama, cevap verme ve iletişimle ilgili yeteneklerini etkiler. Basitçe söylemek gerekirse, öğrenme güçlüğü olan çocuklar ve yetişkinlerde görme, duyma ve anlama sonucunu edinilen bilgiler farklı işler. Bu yeni bilgi ve becerileri öğrenme ve bunları kullanmada sorunlar yaşayabilir. Öğrenme güçlüğünün en yaygın türleri okuma, yazma, matematik, mantık, dinleme ve konuşma ile ilgili sorunları içerir.
  • Çocuğunuzda bir öğrenme bozukluğu olduğuyla yüzleşmek zor olabilir. Hiçbir anne-baba çocuklarının acı çektiğini görmek istemez; ama hatırlanması gereken en önemli şey öğrenme güçlüğü olan çocukların çoğu çocuk kadar akıllı olduğudur. Onlar sadece kendilerine uyarlanmış öğrenme programlarıyla bilgilerin öğretilmesi gereken çocuklardır.

 

  • Öğrenme güçlüğü genellikle ilk olarak çocukların okulda başarısız olmaya başlamasıyla fark edilir.  Çocuklar temel okuma becerileri öğrenmede veya anlamada güçlükler yaşar. 
  • Aynı şekilde yazma ve matematik alanlarında görülen öğrenme sorunları da öğrenme bozukluğunun belirtisi olabilir. Bazı çocuklar ise temel okuma yazma matematik becerilerini kolayca öğrenir ama problem çözme ya da daha yüksek seviyedeki akademik becerileri uygularken problemlerle karşılaşılır. 
  • Öğrenme bozukluğu olan  bir çocuk diğerlerine  çok farklı görünebilir. Kitapları seviyor ama matematik anlayamayan bir çocuk, okuma ve heceleme öğrenirken sorunlar yaşayabilir. Yine başka bir çocuk  birisi  yüksek sesle konuşunca onu anlamakta güçlük çekebilir. Sorunlar çok farklı olsa da hepsi öğrenme bozukluğunun işareti olabilir.
  • Öğrenme güçlüğünü tespit etmek her zaman kolay değildir; çünkü genellikle, bir sorun olduğunu belirten tek bir belirti olabilir. Ancak, bazı uyarı işaretleri farklı yaşlarda diğerlerinden daha sık görülür. 

Öğrenme bozukluğu aşağıdaki alanlarda problemlere neden olur;

  • Dinleme
  • Konuşma 
  • Okuma
  • Yazma
  • Dilbilgisi
  • Muhakeme
  • Matematik

Okul öncesi belirtiler;

  • Sorunlarını kelimelerle ifade etmekte zorlanma
  • Doğru sözcüğü bulmakta sıkıntı
  • Alfabe, sayılar, renkler, şekiller, haftanın günleri öğrenmede zorlanma
  • Yönergeleri izlemede ya da rutinleri öğrenmede zorlanma
  • Sınırlı çizimleri boyamada veya makasla kesmede zorlanma
  • Düğme ilikleme, fermuar çekme, ayakkabı bağlamayı öğrenmede zorlanma

4. sınıfa kadar görülen belirtiler;

  • Harfler ve sesler arasındaki bağlantıyı öğrenmede zorlanma
  • Seslerden kelimeleri yapmada zorlanma
  • Okurken temel kelimeleri karıştırma
  • Sürekli kelimeleri yanlış yazma ve okumada sık sık hatalar yapma
  • Temel matematik kavramlarını öğrenmede zorlanma
  • Zaman söylemede zorlanma
  • Yeni becerileri öğrenmenin yavaş olması

5-8. Sınıfa kadar görülen belirtiler;

  • Okuduğunu anlama ve matematik becerilerinde zorluk
  • Açık uçlu test sorularını çözerken zorlanma
  • Sevmedikleri okuma ve yazma; yüksek sesle okuma önler
  • Tek bir belge içinde farklı aynı kelime Büyüleri
  • Kötü organizasyon becerileri (dağınık yatak odası, masa ve düzensiz ödevler)
  • Tartışma sırasında ve yüksek sesle düşüncelerini ifade etmede
  • Kötü el yazısı

 

 

 

Öğrenme bozuklukları genellikle okul alanı becerilerine göre gruplandırılmıştır. Çocuğunuz okula gidiyorsa en dikkat çekici olan öğrenme bozuklukları türleri genellikle okuma, yazma veya matematikte görülür.

Okuma Öğrenme bozukluğu (disleksi)

Okuma öğrenme güçlüğünün iki türü vardır. Sesler, harfler ve kelimeler arasındaki ilişkiyi anlamada zorlanma görülür. Bu da temel okuma becerilerini öğrenirken sorunlar oluşturur.

Okuma güçlüğü ile ilgili belirtiler şunlardır:

  • Harf ve kelime tanıma
  • Kelimeleri ve fikirleri anlama
  • Okuma hızı ve akıcılığı
  • Genel kelime becerileri

Matematik öğrenme bozukluğu (Diskalkuli)

  • Matematik öğrenme engelli büyük çocuğun diğer güçlü ve zayıf yönleri bağlı olarak değişir. Matematik yapmak için bir çocuğun yeteneği bir dil öğrenme güçlüğü ya da görsel bir bozukluk veya sıralama, bellek ya da kuruluş ile bir zorluk olarak etkilenecek.
  • Bir matematik tabanlı öğrenme bozukluğu olan çocuk ezber ve rakamlardan oluşan organizasyon, operasyon bulguları ve numarası “gerçekler” (5 +5 = 10 ya da 5×5 = 25) ile mücadele edebilir. Matematik öğrenme bozuklukları olan çocuklar da sayma ilkeleri (örneğin 2s tarafından sayma veya 5s tarafından sayma ile) sorun olabilir veya zorluk zaman söylüyorum olabilir.
  • Aritmetik ile ilgili zorluklar
  • Analog saatleri okumada zorlanma
  • Örneğin, bir alışveriş sepetindeki kalemlerin maliyet tahmini gibi finansal planlamayı kavrama güçlükleri
  • Çarpım tabloları, bölme tabloları, zihinsel aritmetik gibi alanlarda zorlanma
  • Erken – geç gibi zamanı kavramsallaştırmada veya geçen zamanı yargılamada zorluk.
  • Sol ve sağ arasındaki farkı anlamada zorlanma
  • Zihinsel olarak görselleştirmede zorlanma
  • Müzik notalarını okumada zorluk
  • Zihinsel olarak uzaktan nesneler arası uzaklığı tahmin etmede zorlanma
  • Matematiksel kavramlar, kurallar, formüller ve dizileri kavrama  ve hatırlamada zorlanma
  • Zihinsel olarak yoğunlaşması gereken görevlere konsantre  olamama

Yazma bozukluğu (disgrafi);

Yazma bozukluğu sıklıkla okuma bozukluğu ile birlikte görülür. Yazı yazarken belirgin harf, noktalama ve gramer hataları gözlemlenir. Bu çocuklarda aynı zamanda dili algılama ve anlatım bozukluklarına da rastlanır.

Yazma güçlüğünde görülebilecek yazma hataları:

  • Harf hataları yapma, birbirine benzeyen b-d, p-q, c-ç gibi harfleri ya da 6-9, 12-21 gibi sayıları karıştırma ve birini diğerinin yerine yazma
  • Noktalı ve noktasız harfleri karıştırma (o-ö, u-ü)
  • Heceleme hataları ve bir kelimeyi bölerek yazma
  • Noktalama işaretlerini kullanmama
  • Çok karışık ve kötü yazma

Öğrenme bozukluğunun teşhisi bir uzman tarafından yapılır. Uzmanın yapacağı  test,anamnez ve gözlem sonucunda öğrenme bozukluğu tanısı konur.Test yapabilecek ve öğrenme güçlüğü tanısı koyabilecek uzmanlar şunlardır:

  • Klinik psikologlar
  • Okul psikologları
  • Çocuk psikiyatristleri 
  • Eğitim psikologları
  • Gelişim psikologları
  • Nöropsikolog 
  • Psikometrist 
  • Konuşma ve dil terapisti

 

  • Disleksi: Okuma sorunu .  Sorunları konuşma, okuma, yazma, heceleme.

  • Diskalkuli: Matematik öğrenme sorunu.  Matematik problemlerini yaparken zorlanma, zaman ve para kavramını anlamakta zorlanma.

  • Disgrafi: Yazma güçlüğü .El yazısı ve yazma ile ilgili sorunlar.

  • Dispraksi (Duyusal Entegrasyon Bozukluğu): İnce motor becerilerde zorlanmaEl-göz koordinasyonu, denge, el becerisi ile ilgili sorunlar.

  • Disfazi / Afazi: Konuşma dili ile ilgili güçlükler . Fakir konuşma dili, okuduğunu anlama sorunları.

  • İşitsel - İşleme Bozukluğu: İşittiği sesler arasındaki farkları ayırt etmede güçlükler. Okuma, anlama, dil ile ilgili sorunlar

  • Görsel - İşleme Bozukluğu:  Görsel bilgileri yorumlama güçlüğü . Okuma, matematik, haritalar, grafikler, simgeler, resimler ile ilgili anlama sorunları.

 

Ailelerin çocuklarına bilgi ve beceri öğretebilmeleri, ortaya çıkabilecek sorunlarla baş etmeleri, anne-baba-çocuk ilişkisini olumlu yönde geliştirebilmeleri, objektif değerlendirme yoluyla çocuğun potansiyelini ve sınırlılıklarını anlamaları için aile eğitimi önem kazanmaktadır.

Ailelerin çocuklarının gelişimindeki sorumluluklarını yerine getirmeleri ve verilen eğitime yardımcı olmaları eğitimde hedeflenen davranışların kazandırılmasında oldukça gereklidir. Özel öğrenme güçlüğü olan bireyin okul, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde verilen eğitiminin ev ortamında da devam etmesi, eğitimde süreklilik ilkesi açısından gereklidir.

Öğrenilen kavramların ve kazandırılan becerilerin genellenebilmesi için okul, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi ve aile tutumları arasında tutarlılık olmalıdır.

Aileye yapılacak rehberlik çalışmaları planlanırken aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:

  • Aileye özel öğrenme güçlüğünün tanımı, özellikleri, bu bireylerde öğrenmenin nasıl gerçekleştiği ve öğrenmelerini etkileyen süreçler basit bir dille anlatılmalıdır. Özellikle bu durumun bireyin zekâsı ile ilgili bir problemden kaynaklanmadığı, öğrencinin öğrenmek için biraz daha fazla zaman ve çabaya ihtiyaç duyduğu belirtilmelidir.
  • Ailenin çocuğunu anlaması, güçlüklerini kabul etmesi, beklentilerini çocuğunun özelliklerine göre düzenlemesi ve eğitim sürecine katılımlarının sağlanması çok önemlidir. Bu şekilde anne ve babalar hem kaygılanmaz hem de çocuklarına nasıl yardımcı olabilecekleri konusunda bilgi, beceri ve deneyim kazanmış olurlar.
  • Bireyin öğrenme sürecinde aile desteği çok önemlidir. Bu nedenle günlük yaşamda yapılacak bazı etkinliklerin bireyin temel kavramları anlamasına yardımcı olacağını bunun da okuldaki öğrenmesini kolaylaştıracağını aileye anlatmak ve model olarak göstermek gerekir.
  • Bireyin çalışmasının sonucunda aldığı notlardan çok gösterdiği çabanın ödüllendirilmesi ve ilerleme hızına sabır gösterilmesi gerektiği de ailelere mutlaka anlatılmalıdır.
  • Bireyin güçlü olduğu alanların belirlenmesi ve bunlarla ilgili okul dışında da etkinlikler yapılması için aileye rehberlik edilmelidir.
  • Ailelere yönerge verirken aynı zamanda göz teması kurarak dikkat çekmeleri, kullanacakları yönergelerin kısa ve net olmasına özen göstermeleri konusunda bilgi verilmelidir.
  • Çocuğa organizasyon becerisi kazandırmak için ev ortamının, çalışma, yemek vb. zamanların düzenli olması gerektiği aileye nedenleri ile açıklanmalı gerekirse bununla ilgili takip çizelgeleri hazırlanmalıdır. Ayrıca ailedeki davranış kuralları birlikte belirlenmeli, kurallara uyulmadığında oluşabilecek sonuçlar konuşulmalı, yaptırımlar bireyin yaşına uygun, yerinde ve tutarlı olmalıdır.

Anne Babalara;

  • ÖÖG hakkında bilgi sahibi olmaya çalışın. Çocuğunuzun kardeşlerine, öğretmenine ve çevrenize bu konu hakkında bilgi verin.
  • Çocuğunuzun öğretmeni ile işbirliği içinde olun.
  • ÖÖG ve beraberinde gelişebilecek sorunlarla tek başına baş etmeye çalışmak sizi yoracaktır. Bu nedenle özel eğitim desteği aldırın. Öğrenme güçlüğüne eşlik eden başka problemleri varsa bunun için mutlaka önlem alın.
  • Çocuğunuz Özel Öğrenme Güçlüğü tanısı aldıysa bunun bireyin yapısıyla ilgili olduğu ve merkezi sinir sistemindeki işleyiş bozukluğuna bağlı olduğunu bilin.
  • Özel öğrenme güçlüğü, tembellik ya da zeka geriliği değildir. Çoğu zaman bu güçlüğe Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu da eşlik etse de DEHB, ayrı bir sorundur.
  • ÖÖG olan çocukların zekâları normal ya da normalin üzerindedir. Bu nedenle bazı derslerde başarısız olurken bazı derslerde de sınıfın çok çok altında performans sergileyebilirler.
  • ÖÖG olan çocukların bir kısmı, matematikte, bazıları ise okuma yazmada zorlanabilirler. Örneğin, henüz harfleri bile öğrenememişken matematikte oldukça iyi performans sergileyebilirler. Ya da okuma yazma öğrendiği halde hala sayıları ayırt etmekte güçlük çekebilirler.
  • ÖÖG olan çocukların çoğu durumlarının farkında olup bunun neden kaynaklandığını bilememektedirler. Bunun için kendilerini kötü hissetmekte ve özgüvenleri düşmektedir. Çocuğunuzun özgüven ve motivasyon sahibi olmasını sağlayın. Çocuğunuzda mutlaka takdir edebileceğiniz bir özellik vardır. Bunu bulmaya çalışın ve bunu çocuğunuzu motive etmede kullanın.
  • ÖÖG olan her çocuğun güçlük yaşadığı alanlar farklıdır. Çocuğun güçlü yanları ve desteğe ihtiyaç duyduğu alanlar belirlenip buna göre öğretme teknikleri ile desteklenmesi gereklidir.
  • Kendi başına yapabileceklerini, onun yerine siz yapmayın. Aşırı koruyucu olmayın.
  • Çocuğunuzun diğer çocuklarla aynı yeteneklere sahip, ancak biraz daha fazla zamana, tolerans ve anlayışa ihtiyacı olduğunu unutmayın.
  • Öğrenme güçlüğü olan çocuklar, yaşadıkları başarısızlıklardan dolayı, genellikle öğrenmeye pek hevesli olmazlar. Bu çoğunlukla okuma-yazma içeren ödevlerle uğraşmaktan kaynaklanır. Anne-babalar, her gün sıkıntı yaşamak yerine programlı çalışmalarla daha iyi sonuçlara ulaşabilirler.

 

 

  • Çocuğunuzun günlük ödevlerini yaptırırken ders çalışma ortamının iyi konsantre olabileceği sessiz ve düzenli bir ortam olmasına dikkat edin.
  • Dikkati dağıldığında, kısa molalar vererek tekrar çalışma masasına dönün. Sıkıldığında ve sık sık mola vermek istediğinde ona yardımcı olun, ancak onun yerine ödevleri siz yapmayın.
  • ÖÖG olan çocuk için okumaktan zevk almak zordur. Evde yapılacak düzenli egzersizlerle çocuğunuza yardımcı olabilirsiniz.
  • ÖRNEK: Kelimeleri, seslere ayırmak; okuma yazma bilmeyen bir çocuk, kelimelerin farklı seslerden oluştuğunu bilmez.
  • Örneğin, "kedi" kelimesinin k - e - d - i seslerinden oluştuğunu bilmez. Kelimeleri seslerine bölme şöyle bir egzersizle öğrenilebilir:

 

  • "KÖPEK" kelimesi hangi sesle başlar?
  • "KAZ" kelimesiyle hangisi kafiyelidir? "SAZ" mı, "SÖZ" mü?
  • "BEZ" ve "YAZ" kelimelerini oluşturan sesler hangileridir?
  • Hangi kelimede "B-E-Z" ve "Y-A-Z" sesleri vardır?
  • Okumayı öğrenmeye başladığında da harfleri isimleri ile değil sesleri ile ifade edin.
  • Eğer çocuk okurken yanlış okursa sinirlenmeyin, kızmayın ve cezalandırmayın. Çocuk okurken hata yapmanın normal olduğunu bilmeli, yanlış okuduğunda bunu fark etmesini sağlayın, yanlışlarını düzeltmesi için yardım edin. Yanlış okuduğunda "dikkat" deyin yanlış okuduğu kelimeyi gösterin. Çocuğun yanlış okuduğu kelimeyi hecelerine ve seslerine ayırarak doğrusunu okuması için uğraşın. Hala okuyamıyorsa, o zaman doğrusunu siz söyleyin.
  • Çocuğunuzun, onu mazur gördüğünüzü bilmesi ve üzerinde baskı hissetmemesi önemlidir. Bu yüzden her yanlış okuduğu kelime üzerinde de durmamak gerekir. Aksi halde o sıkılmaya başlayacak ve motivasyonu düşecektir.
  • Okuyacağı kitabı ona seçtirirseniz okumaya daha istekli olur. Kitabın konusunu ve resimlerini sevmesi önemlidir. Bütün bir cümlenin aynı satırda olması faydalıdır.
  • Evde sesli ve sessiz okuma alıştırmaları yapın. Okuma alışkanlığını geliştirmek için, evde herkesin katıldığı okuma saatleri düzenleyin. Dikkat becerilerini geliştirmek için, yine evde herkesin katıldığı kelime türetme oyunu, isim-şehir-hayvan, scrabble ve adam asmaca gibi oyunlar oynanabilir.
  • Yazı yazmak da ÖÖG olan çocuklar için stresli ve zordur. Bu yüzden, alıştırma yapmak için ayrılan süre gereğinden fazla olmamalıdır.
  • Yazma konusunda; kelimeleri yüksek sesle okuyup hecelerine ayırın. Metinleri dikte edip yanlış yazdıklarını birkaç kez daha yazdırarak düzeltmesini sağlayın. Öncelikle kısa kelimeler üzerinde çalışın.
  • Çocuğunuza evde ders çalıştırma konusunda yaşadığınız güçlükler ilişkinizi yıpratmaya başladıysa günlük ödevleri yaptırma konusunda özel ders aldırmayı deneyin.

 

Bize Danışın


İlk Yorumu Siz Gönderin!

Yorum gönderin

WeCreativez WhatsApp Support
Hoşgeldiniz, bize buradan ulaşabilirsiniz.